فولی یا پولی، عضوی حیاتی در سیستم‌های انتقال نیرو است که وظیفه خطیر انتقال قدرت از یک شفت گردان به وسیله تسمه به بخش دیگر را بر عهده دارد. این وسیله ظاهراً ساده، نقشی کلیدی در صنایع مختلف ایفا می‌کند و در طیف وسیعی از کاربردها، از ماشین‌آلات صنعتی غول‌پیکر تا لوازم خانگی ظریف، به کار گرفته می‌شود.
درک ساختار فولی
فولی در حالت کلی از یک چرخ با شیار یا دنده تشکیل شده است که حول محور خود می‌چرخد. جنس فولی‌ها از فلز، پلاستیک یا مواد مرکب است و تنوع زیادی در ابعاد و شکل دارند. شیارها یا دنده‌های فولی، تسمه را در جای خود نگه می‌دارند و به انتقال گشتاور از شفت به تسمه و سپس به بخش دیگر سیستم کمک می‌کنند.
انواع فولی، تنوع در خدمت کارایی
فولی‌ها در دسته‌های مختلفی طبقه‌بندی می‌شوند که هر کدام ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند. برخی از متداول‌ترین انواع فولی عبارتند از:
فولی تخت: ساده‌ترین نوع فولی که برای تسمه‌های تخت استفاده می‌شود.
فولی شیاردار: این نوع فولی برای تسمه‌های V شکل یا چند شیاره طراحی شده و اصطکاک و لغزش را کاهش می‌دهد.
فولی مخروطی: برای تسمه‌های متغیر سرعت به کار می‌رود و امکان تغییر دور موتور را فراهم می‌کند.
فولی مرکب: ترکیبی از دو یا چند فولی در یک مجموعه که برای افزایش مزیت مکانیکی یا تغییر جهت حرکت استفاده می‌شود.
مزایای استفاده از فولی
استفاده از فولی در سیستم‌های انتقال نیرو مزایای متعددی به همراه دارد، از جمله:
فولی‌ها می‌توانند گشتاور را با نسبت‌های مختلف منتقل کنند و به این ترتیب کارایی سیستم را افزایش دهند. فولی‌ها می‌توانند جهت حرکت را 90 یا 180 درجه تغییر دهند.
فولی‌ها با استفاده از تسمه، اصطکاک بین اجزای سیستم را کاهش می‌دهند. فولی‌ها در مقایسه با سیستم‌های انتقال قدرت دنده‌ای، صدای کمتری تولید می‌کنند.
کاربردهای فولی ،فراتر از تصور
فولی‌ها در صنایع مختلف و کاربردهای گوناگون به کار می‌روند. برخی از نمونه‌های بارز این کاربردها عبارتند از:
صنعت خودرو: در سیستم فرمان، دینام، کمپرسور کولر و …
صنعت برق: در ژنراتورها، موتورهای الکتریکی و …
صنعت ماشین‌آلات: در نوار نقاله، پمپ‌ها، کمپرسورها و …
لوازم خانگی: در ماشین لباسشویی، جاروبرقی، پنکه و غیره.
فولی‌ها به عنوان اجزای حیاتی در سیستم‌های انتقال نیرو، نقش بسزایی در انتقال قدرت، تغییر جهت حرکت و افزایش کارایی ایفا می‌کنند. تنوع در نوع، جنس و ابعاد فولی‌ها، کاربردهای گسترده‌ای را برای آنها در صنایع مختلف فراهم کرده است. درک صحیح نحوه عملکرد و انتخاب فولی مناسب، نقشی کلیدی در طراحی و ساخت سیستم‌های انتقال نیرو کارآمد و بهینه دارد